مراحل کامل قانونی پیگیری افراد گمشده و مجهولالهویه در ایران
راهنمای جامع برای خانوادهها و همراهان
گم شدن یکی از اعضای خانواده، از تلخترین و نگرانکنندهترین اتفاقهایی است که هر فرد ممکن است تجربه کند. در چنین شرایطی، آگاهی از مراحل قانونی پیگیری افراد گمشده میتواند تفاوت بین نگرانی و بازگشت امید باشد.
سایت گمشدگان ایران با هدف اطلاعرسانی و تسهیل فرایند جستوجوی افراد گمشده، راهنمای جامعی را برای خانوادهها فراهم کرده است تا بدانند از کجا و چگونه باید شروع کنند.
۱. تعریف قانونی فرد گمشده و مجهولالهویه
در قوانین ایران دو مفهوم متفاوت اما مرتبط وجود دارد:
فرد گمشده (مفقودالاثر): شخصی که مدتی است از او خبری نیست، اما هویت او مشخص است.
فرد مجهولالهویه: کسی که زنده است اما هویت مشخصی ندارد؛ معمولاً پس از تصادف یا آسیب روانی، بدون مدارک شناسایی یافت میشود.
این دو وضعیت در قانون مدنی و آیین دادرسی ایران بهصورت جداگانه تعریف و دارای مراحل حقوقی مشخص هستند.
در چنین مواردی، مراجعه به پلیس آگاهی، دادسرا و سامانه گمشدگان ایران از اولین گامهای ضروری محسوب میشود.
۲. گام اول: ثبت گزارش مفقودی در کلانتری یا پلیس آگاهی
به محض گمشدن یک فرد، خانواده باید بدون تأخیر به نزدیکترین کلانتری یا پاسگاه انتظامی مراجعه کرده و گزارش رسمی مفقودی را ثبت کنند.
در این مرحله، موارد زیر باید ارائه شود:
عکس واضح و جدید فرد
کارت ملی یا شناسنامه
زمان و مکان دقیق ناپدید شدن
شماره تماس خانواده
پلیس پس از بررسی، یک کد پیگیری مفقودی صادر میکند که برای مراحل بعدی لازم است.
همزمان، خانواده میتوانند از طریق سایت گمشدگان ایران اقدام به ثبت آگهی نمایند تا اطلاعرسانی سریعتر انجام شود.لازم بذکر می باشد که مدارک تشکیل پرونده در گام اول بایستی به تیم پشتیبانی سایت گمشدگان ایران جهت انتشار آگهی شخص مفقودی یا گم شده یا مجهولالهویه ارائه شود.
۳. ثبت آگهی گمشده یا فقدانی یا مفقودی در سایت گمشدگان ایران:
سایت گمشدگان ایران: یکی از مهمترین سامانههای مردمی و معتبر در کشور است که به جستوجو و اطلاعرسانی درباره افراد گمشده و پیدا شده اختصاص دارد.
در این سامانه میتوانید:
عکس فرد گمشده یا مفقودی را بارگذاری کنید
مشخصات کامل، محل ناپدید شدن و اطلاعات تماس درج کنید
گزینه "اعلام مژدگانی میلیونی" را فعال نمایید تا آگهی شما بیشتر دیده شود و شانس بازدید میلیونی را از دست ندهد.
آگهیهای دارای برچسب کمک فوری با مژدگانی میلیونی و اسلایدر و بنر ابتدای سایت و سایر صفحات اصلی با کمی هزینه با بازدید میلیون ها ایرانی و غیر ایرانی شانس پیدا شدن را افزایش خواهد داد حتی در صورتیکه گمشده و مفقودی شما در کشورهای دیگر باشد.
این سایت علاوه بر انتشار آگهیها، بخشی به نام استعلام افراد گمشده در آگهی های گمشده و پیدا شده دارد که با آن میتوانید بررسی کنید آیا اطلاعات مشابهی پیشتر ثبت شده یا خیر.
تکرار استفاده از سایت گمشدگان ایران در این مرحله حیاتی است، زیرا این مرکز مورد اعتماد پلیس و رسانهها برای اطلاعرسانی رسمی است.
۴. مراجعه به دادسرا برای تشکیل پرونده رسمی فقدانی
اگر پس از چند روز جستوجو فرد پیدا نشود، خانواده باید با مراجعه به دادسرای عمومی محل سکونت فرد گمشده یا مفقودی و فقدانی درخواست تشکیل پرونده فقدانی بدهند.
در این مرحله، مقام قضایی دستوراتی صادر میکند از جمله:
استعلام از مراکز درمانی و زندانها
بررسی تماسها و پیامهای تلفنی فرد
مکاتبه با پزشکی قانونی
انتشار اطلاعیه افراد گمشده یا مفقودی در روزنامههای رسمی
در صورت وجود ابهام در وضعیت فرد گم شده یا مفقودی یا فقدانی، ممکن است قاضی پرونده دستور دهد که آگهی شخص گمشده مربوطه در سایت های عمومی افراد گمشده و مفقودی و رسانههای عمومی هم همزمان منتشر شود.
۵. تعیین وضعیت قانونی: غایب مفقودالاثر یا مجهولالهویه
اگر مدت زمان طولانی (معمولاً یک سال یا بیشتر) از مفقودی گذشته و هیچ خبری از فرد نباشد، طبق ماده ۱۰۱۱ قانون مدنی، فرد غایب مفقودالاثر محسوب میشود.
در چنین شرایطی خانواده میتوانند از دادگاه تقاضای تعیین امین یا قیم برای اموال فرد کنند تا از ضایع شدن حقوق مالی جلوگیری شود.
اما اگر فردی زنده پیدا شود اما هویت او ناشناخته باشد، او مجهولالهویه محسوب میشود و باید به مراکز رسمی برای شناسایی ارجاع داده شود.
۶. شناسایی افراد مجهولالهویه و مراحل قانونی آن
پلیس و مراکز درمانی موظفاند در صورت یافتن افراد ناشناس، آنها را به عنوان مجهولالهویه ثبت کنند. در این حالت اقدامات زیر انجام میشود:
بررسی اثر انگشت و اطلاعات بیومتریک
نمونهبرداری DNA در صورت لزوم
انتشار عکس در سامانه پلیس
هماهنگی با خانوادههایی که آگهی مفقودی ثبت کردهاند
اگر خانوادهای تصور کند یکی از مجهولالهویهها ممکن است عزیز او باشد، باید مدارک شناسایی و آزمایش DNA را ارائه دهد تا تطبیق انجام شود.
۷. در صورت فوت فرد گمشده یا مفقودی و فقدانی
در مواردی که جسد ناشناسی پیدا شود، پزشکی قانونی با بررسی DNA و مشخصات فیزیکی سعی در شناسایی دارد.
اگر تطبیق انجام شود، گواهی فوت قانونی صادر و به خانواده تحویل داده میشود.
اما اگر هیچ اثری از جسد یافت نشود، پس از گذشت چند سال، خانواده میتوانند از دادگاه تقاضای حکم موت فرضی کنند تا تکلیف حقوقی اموال، ارث و نفقه مشخص گردد.
۸. مراحل پیگیری شخص گمشده و مفقودی و فقدانی در سایت گمشدگان ایران
در کنار مسیرهای رسمی و مردمی گمشدگان gomshodegan ، سایت گمشدگان ایران بستری فراهم کرده تا خانوادهها بتوانند:
آگهی گمشده یا مفقودی شخص را ثبت کنند و به لیست کامل گمشدگان و لیست مفقودشدگان اضافه گردد.
اسامی افراد پیدا شده و آخرین و جدیدترین لیست پیداشدگان را مشاهده نمایند.
از بخش استعلام افراد گمشده با کد ملی از طریق تیم پشتیبانی سایت اقدام کنند.
اطلاعیهها و اخبار جدید درباره گمشدهها را در سایت گمشدگان ایران هر لحظه دنبال کنند.
این امکانات به همراه ارتباط مستقیم با تیم پشتیبانی سایت باعث میشود اطلاعرسانی دقیقتر و سریعتر انجام شود.
۹. نکات طلایی برای خانوادههای گمشدگان ( gomshodegan )در زمان مفقودی شخص گمشده
۱. در گزارش گمشدن تأخیر نکنید – زمان طلایی جستوجو در 72 ساعت اول است.
۲. اطلاعرسانی گسترده انجام دهید – در شبکههای اجتماعی، گروههای محلی و سایتهای رسمی مهم و تخصصی و مرجع کامل لیست گمشدگان و پیداشدگان ایران و سایر کشورهای دیگر جهان مانند سایت گمشدگان ایران.
۳. آگهی گمشده خود را کامل بنویسید – شامل سن، جنسیت، لباس آخر، محل دیده شدن و شماره تماس.
۴. در مراکز مختلف جستوجو کنید – از بیمارستان تا اداره پلیس و حتی پزشکی قانونی.
۵. به شایعات توجه نکنید – تنها به منابع رسمی و سامانههای معتبر اعتماد کنید.
۶. درخواست تعیین امین دهید – در صورتی که فرد گمشده دارای اموال یا مسئولیت خانوادگی است.
۱۰. نقش رسانهها و سامانههای مردمی در یافتن افراد گمشده
یکی از تأثیرگذارترین راهها برای پیدا شدن افراد، همکاری رسانهها و پلتفرمهای مردمی و رسمی گمشدگان و پیداشدگان است.
سایت گمشدگان ایران با انتشار روزانه و لحظه ای اسامی افراد گمشده در ایران و آگهیهای افراد پیدا شده و آخرین لیست پیداشدگان ( peydashodegan ) توانسته ارتباط مؤثری بین مردم و نهادهای رسمی برقرار کند.
این تعامل موجب شده تا در سالهای اخیر دهها پرونده مفقودی و فقدانی با همکاری همین سامانهها به نتیجه برسد.
جمعبندی
فراموش نکنید که هر دقیقه در پروندههای مفقودی ارزشمند است.
اگر فردی از اطرافیان شما ناپدید شده است:
بلافاصله موضوع را به پلیس گزارش دهید.
آگهی را در سایت معتبر گمشدگان ایران ثبت کنید.
از امکانات استعلام افراد گمشده استفاده نمایید.
مراحل قانونی را از طریق دادسرا و پزشکی قانونی پیگیری کنید.
همواره امید وجود دارد؛ زیرا اطلاعرسانی بهموقع، همکاری مردم و استفاده از ابزارهای دیجیتال مانند سایت افراد گمشده، میتواند باعث بازگشت عزیزان به آغوش خانواده شود.